Όσον αφορά την τεχνητή νοημοσύνη, οι άνθρωποι θα παρατηρήσουμε πως η θα την χλευάσουν ή θα την επευφημήσουν.
Οι μεν βρίσκουν την ιδέα εντελώς παράλογη και γελοία, και αναφέρονται σε παραδείγματα του τύπου: μα θα μας μισεί το αυτοκίνητό μας, ή θα έπρεπε να φυλακίσουμε μια δολοφονική σφαίρα αφού αυτή σκοτώνει…
Οι δε απλά θα υποστήριζαν πως είναι θέμα χρόνου… υπολογιστές που σκέπτονται, τηλεοράσεις τσέπης, ρομποτικοί βοηθοί κλπ.
Κι οι δυό πλευρές φαίνονται ολοκληρωτικά πεπεισμένες. Και οι δυό λένε : «Μα είναι τόσο φανερό, μόνο ένας φανατικός θα διαφωνούσε»
Η Τεχνητή νοημοσύνη όμως, δεν είναι ούτε παράλογη ούτε φαντασιόπληκτη, ούτε αναπόφευκτη. Βασίζεται σε μια ιδέα η οποία πιθανόν να είναι σωστή, ή εν μέρει σωστή, όπως ίσως να είναι εξίσου πιθανό και να μην είναι…
Εξ’ άλλου είναι μια ιδέα που προϋπήρξε πολύ των υπολογιστών. Υπήρξαν μυθικές κατασκευές με τα χαρακτηριστικά του «πλάσματος», τέρατα ή ανδροειδή, πχ Φρανκεστάιν.
Αυτά κατασκευάστηκαν από τον άνθρωπο, και είχαν τις συναισθηματικές τους ιδιαιτερότητες και τα παρόμοια.
Από την άλλη μεριά συναντάμε κατασκευές, μηχανικά ρομπότ, με φωτάκια και μεταλλικούς ήχους, με ελατήρια και τροχαλίες στη θέση της σάρκας, με καλώδια αντί για νεύρα και τροχούς αντί για πόδια....

Έχουμε ένα τελείως λογικό μέτρο για τη νοημοσύνη, αυτό που λέμε επίδοση σε ένα τεστ μέτρησης κοινώς δείκτη νοημοσύνης. Υπάρχουν όμως δυό σφάλματα σε αυτήν την υπόθεση… Τα τεστ νοημοσύνης είναι προορισμένα να μετρούν βαθμούς νοημοσύνης , βασιζόμενα στην υπόθεση ότι αυτοί που μετρούνται διαθέτουν κάποια νοημοσύνη για να μετρηθεί.
Για τους υπολογιστές αυτή ακριβώς η υπόθεση είναι το ζητούμενο. Πρέπει δηλαδή πρώτα να ανακαλύψουμε κατά πόσο έχει νόημα να τους αποδώσουμε κάποια νοημοσύνη πριν μπορέσουμε να ρωτήσουμε πόση έχουν.
Ένα δεύτερο σφάλμα είναι ότι τα τεστ αυτά είναι σχεδιασμένα ειδικά για ανθρώπους, επομένως οι δείκτες τους να είναι έγκυροι μόνο γι αυτή την περίπτωση..
Αυτό τελικά που χρειαζόμαστε είναι ο έλεγχος που θα μας δείξει έγκυρα κατά πόσο μια οντότητα έχει νοημοσύνη (με την ανθρώπινη έννοια), παρά μια μηχανή μέτρησης κατάλληλη και εξειδικευμένη για τα σχολεία η το στρατό .
Με λίγα λόγια οι δείκτες νοημοσύνης δεν παρουσιάζουν και τόσο μεγάλο ενδιαφέρον… Το ότι ένας άνθρωπος δεν μπορεί η δεν θυμάται να υπολογίσει μια τετραγωνική ρίζα , ενώ μια απλή αριθμομηχανή τσέπης το κάνει εύκολα, αυτό δεν σημαίνει πως η αριθμομηχανή είναι αυτόματα εξυπνότερη από τον άνθρωπο.
Σύμφωνα με τη θεωρία του χειρισμού συμβόλων, η νοημοσύνη εξαρτάται από την οργάνωση ενός συστήματος και τη λειτουργία του ως χειριστή συμβόλων.
Το ίδιο ακριβώς ισχύει και με την Τεχνητή νοημοσύνη.
Με άλλα λόγια η Τεχνητή νοημοσύνη διαφέρει από την επιστημονική φαντασία ως προς το κομμάτι του ότι η η πρώτη ως χειρίστρια ενός συστήματος συμβόλων, βρίσκεται ήδη μέσα στα πεδία εφαρμογής της μηχανικής, της ρομποτικής και φυσικά των υπολογιστών.
Ότι δεν μπορεί ακόμη να βρει τρόπο εφαρμογής σε αυτά τα πεδία ανήκει δικαιωματικά στην επιστημονική φαντασία. Να σημειώσουμε ότι κι οι δύο αυτές τάσεις βρίσκονται σε συνεχή εξέλιξη με άγνωστο ποιά και πόσα στοιχεία θα μεταπηδήσουν και θα εφαρμοσθούν από την μια στην άλλη στο εγγύς ή στο απώτερο μέλλον.
Από τον Ιούλιο Βερν ως το Star Wars, μπορούμε να ανασύρουμε κάποια παραδείγματα εφαρμογών, που κάνουν αυτές τις ιστορίες ενδιαφέρουσες και προφητικές… και άρα σημαντικές..
Παρ’ όλα αυτά η Τεχνητή νοημοσύνη φαίνεται να μας ενδιαφέρει περισσότερο ως μέρος της θεωρίας ότι οι άνθρωποι είναι υπολογιστές – και όλοι ενδιαφερόμαστε για τους ανθρώπους.

Γιώργος Χρηστάκης

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ:

- Τεχνητή νοημοσύνη, John Haugeland, σειρά : εγκέφαλος και νόηση, Κάτοπτρο
- Ανέκδοτη διάλεξη στην Association for Philosophy and Psychology, MIT, Davis Lawrence